07 tháng 2 năm 2024
Bút ký cá nhân j88vip
Hôm qua, trong một nhóm thảo luận về giáo dục trên mạng xã hội, tôi đã nhìn thấy một người dùng chia sẻ đoạn video ghi lại phần trả lời phỏng vấn của Bộ trưởng Giáo dục vào năm 2019. Nội dung xoay quanh vấn đề giảm áp lực học tập cho học sinh:
“Việc giảm áp lực không hề dễ dàng, nhưng dù khó đến đâu chúng ta cũng phải thực hiện. Nếu hôm nay không giảm áp lực, ngày mai gánh nặng sẽ trở nên quá lớn, đè nặng lên các em học sinh. Khi gánh nặng ấy trở thành núi lớn, trẻ em sẽ không thể phát triển lành mạnh. Nếu học sinh không hạnh phúc, thì tương lai của đất nước cũng sẽ gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, chúng ta cần kiên trì giải quyết vấn đề này, không ngừng nghỉ cho đến khi đạt được kết quả hoàn toàn thỏa đáng.”
—— Lời của Bộ trưởng Giáo dục Trần Bảo Sinh tại cuộc họp báo năm 2019.
Sau khi xem đoạn video này, tôi cảm thấy rằng cách Bộ trưởng trình bày vấn đề chưa thật sự sâu sắc và mang tính chiến lược cao. Thay vì đưa ra những giải pháp cụ thể từ góc độ tổng thể, câu nói lại có vẻ hơi đơn giản hóa và thiên về việc chiều theo ý muốn của học sinh.
Giáo dục là một lĩnh vực cực kỳ quan trọng đối với quốc gia, và mỗi lời phát biểu công khai đều cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Những lời nói thiếu suy nghĩ hoặc thậm chí mang tính hài hước đôi khi có thể gây hiểu lầm cho cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Các em còn nhỏ tuổi rất dễ bị ảnh hưởng bởi những phát ngôn kiểu này, dẫn đến tư duy lệch lạc rằng “Bộ Giáo dục đã nói là cần giảm áp lực, vậy mình chỉ cần học ít hơn mà thôi”. Điều đó chắc chắn sẽ làm hỏng mục tiêu giáo dục đúng đắn.
Hiện nay, nhiều trẻ em đang gặp phải tình trạng yếu kém về khả năng chịu đựng áp lực tâm lý. Chúng thường cảm thấy căng thẳng trước khối lượng kiến thức khổng lồ mà chương trình học đặt ra. Tuy nhiên, thay vì đơn giản hóa bằng cách giảm bớt thời gian học tập hay thậm chí bỏ qua việc học, chúng ta cần tìm kiếm giải pháp toàn diện hơn. Một điều đáng tiếc là văn hóa truyền thống Trung Quốc, vốn dĩ chứa đựng nhiều giá trị quý báu về giáo dục, lại dần bị lãng quên. Học thuyết Nho - Phật - Đạo từng là kim chỉ nam cho cả ngàn năm lịch sử, nhưng giờ đây lại bị đẩy xa khỏi đời sống giáo dục đương đại. Hệ thống giáo dục tư thục cổ xưa, với phương pháp giảng dạy hiệu quả, giờ chỉ còn là hiện vật trưng bày trong viện bảo tàng.
Chúng ta đã đi theo con đường phân môn học và chuyên môn hóa theo mô hình phương Tây, điều này giúp giải quyết nhiều vấn đề cấp thiết nhưng đồng thời cũng để lộ nhiều điểm yếu. Nhiều người, kể cả những ai tốt nghiệp cử nhân, thạc sĩ hay tiến sĩ, vẫn chỉ nắm nổ hũ 28 vững kiến thức trong phạm vi hẹp của chuyên ngành mà họ theo đuổi. Trong cuộc sống hàng ngày, họ lại không thể diễn đạt một đoạn văn ngắn gọn mạch lạc. Có lẽ đã đến lúc chúng ta cần quay trở lại với các hoạt động nghệ thuật như âm nhạc, cờ vua, thư pháp và hội họa, những thứ từng là nền tảng giáo dục nhân cách trong quá khứ.
Các sách giáo khoa hiện nay, kể cả ở bậc đại học, liệu có bao nhiêu tác phẩm vượt qua được nội dung sâu sắc của cuốn “Tam tự kinh” – vốn dĩ chỉ là sách dành cho trẻ nhỏ? Nếu giáo dục hiện đại không tiếp thu những giá trị truyền thống, không nghiên cứu triết lý Nho giáo hay tâm lý con người, thì bản chất giáo dục của Trung Quốc sẽ mất đi.
Ngày nay, hầu hết các trường đại học, dù danh tiếng đến đâu, cũng chỉ đóng vai trò như các trường nghề hay trường đào tạo kỹ năng, nhằm phục vụ mục đích tìm kiếm việc làm. Họ đã đánh mất hoàn toàn những giá trị tinh thần cổ xưa, đến mức xuất hiện những sai sót nghiêm trọng trong ngôn ngữ và tư duy. Chính nơi dân gian, nơi các bậc trưởng lão truyền lại những bài học quý giá bằng lời nói miệng, mới thực sự giữ vững ngọn lửa tri thức chân chính.
Tôi mong rằng Bộ Giáo dục sẽ nhận thức rõ trách nhiệm to lớn trên vai mình. Việc giải quyết vấn đề cần được suy nghĩ kỹ lưỡng, dựa trên góc nhìn tổng thể về giáo dục, lịch sử và tầm nhìn quốc gia. Không nên dễ dãi giảm tải chương trình học dưới cái tên “giảm áp lực”, mà cần tập trung xây dựng một hệ thống giáo dục bền vững, hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện con người.
Nhân dịp cuối năm Quý Mão, tại Đại Liên, tôi viết những dòng này với hy vọng góp phần nhỏ bé vào sự đổi mới giáo dục của đất nước.
